I-BS.PL

Ochrona sygnalistów. Prezydent podpisał ustawę

19 czerwca 2024 r. Prezydent Andrzej Duda zatwierdził ustawę mającą na celu ochronę tzw. sygnalistów. 14 czerwca 2024 roku ustawę o ochronie sygnalistów przyjął Sejm, uwzględniając poprawki Senatu. Wśród kluczowych zmian znalazło się wykreślenie prawa pracy z listy tematów objętych ochroną.
Ochrona sygnalistów - Prezydeęnt podpisał ustaw

Po opublikowaniu ustawy w Dzienniku Ustaw pracodawcy będą mieli 3 miesiące tzw. vacatio legis na przygotowanie wewnętrznej dokumentacji. Pełny tekst ustawy można znaleźć tutaj: (https://www.sejm.gov.pl/sejm10.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=317).

Co to oznacza dla pracowników i pracodawców? Jakie będą praktyczne konsekwencje tej decyzji?

Główne zmiany

Nowa ustawa, mająca na celu implementację unijnej dyrektywy o ochronie sygnalistów, została przyjęta po wielu miesiącach debat i konsultacji. Jednakże, w ostatecznej wersji ustawy, z ochrony wyłączono kwestie związane z prawem pracy, co wywołało mieszane reakcje.

Decyzja o wykreśleniu prawa pracy z ustawy oznacza, że pracownicy zgłaszający naruszenia takie jak mobbing, molestowanie czy nieprawidłowości w zakresie BHP, nie będą podlegać ochronie przewidzianej dla sygnalistów. Przeciwnicy tej zmiany argumentowali, że dyrektywa unijna nie obejmowała prawa pracy, a w Polsce istnieją inne mechanizmy ochrony pracowników, jak Państwowa Inspekcja Pracy.

Główny Inspektor Pracy wyraził obawy, że włączenie prawa pracy do ustawy mogłoby przeciążyć PIP, zmuszając ją do rozpatrywania wszystkich skarg pracowniczych w trybie ustawy o sygnalistach, co nie było celem dyrektywy. Z kolei Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, będące głównym orędownikiem rozszerzenia ochrony, argumentowało, że umożliwienie pracownikom zgłaszania naruszeń prawa pracy byłoby korzystne dla obu stron – pracowników i pracodawców​.

Praktyczne konsekwencje i społeczne apele

>Pracownik, który dostrzeże nieprawidłowości na przykład na budowie, w obecnej sytuacji nie będzie mógł skorzystać z ochrony sygnalistów. Może zgłosić sprawę bezpośrednio pracodawcy lub skierować się do PIP, ryzykując potencjalne represje ze strony przełożonych.Organizacje społeczne, takie jak Fundacja im. Stefana Batorego, Fundacja Instytut Spraw Publicznych czy Helsińska Fundacja Praw Człowieka, apelowały o odrzucenie poprawki Senatu. Wskazywały, że zapewnienie ochrony osobom zgłaszającym naruszenia prawa pracy jest kluczowe, by przerwać zmowę milczenia wynikającą z presji przełożonych i współpracowników. Argumentowali, że ochrona taka mogłaby zapobiec tragicznym wydarzeniom i wypadkom w miejscu pracy​.

Konkluzja

Zdaniem zwolenników, w tym organizacji związkowych i zajmujących się prawami pracowników, takie rozwiązanie mogłoby być korzystne dla obu stron. Prawdą jest, że pracownik może zgłosić naruszenie do PIP, ale czy faktycznie to jest korzystne dla pracodawcy? Czy nie lepszym rozwiązaniem mogłoby być przyjęcie takiego zgłoszenia i rozwiązanie problemu wewnątrz organizacji bez konieczności angażowania do tego PIP i konsekwencji z tym związanych? Na te pytania każdy pracodawca czy organ władzy publicznej będzie musiał sobie odpowiedzieć, przygotowując wewnętrzną procedurę zgłoszeń. Brak ochrony dla sygnalistów sprawia, że pracownicy mogą nie chcieć ryzykować działań odwetowych i zaniechać zgłaszania naruszeń.

Dobrowolne wprowadzenie zgłoszeń z zakresu prawa pracy

Warto pamiętać, że pracodawca, który chciałby jednak objąć takie zgłoszenia ochroną, może w swojej procedurze przyjąć, że w jego organizacji można również zgłaszać tego typu naruszenia ze wszelkimi konsekwencji ustawowymi.  Szczególnie  firmy mające obowiązek raportowania niefinansowego zgodnie z dyrektywą CSRD, powinny rozważyć wprowadzenie takiej opcji. Będzie to miało z pewnością wpływ na korzystne postrzeganie firmy w  kontekście jej raportowania ESG, a dodanie takiej ochrony wpłynie na lepszy wynik w obszarze “S” (Społeczeństwo).

Jeżeli masz jakiekolwiek pytania, z przyjemnością odpowiem na nie telefonicznie lub mailowo. Będzie mi miło spotkać się z Tobą bezpośrednio lub online i zaprezentować możliwości, jakie daje nasze rozwiązanie.

Joanna Stępień
+48 788 679 946, j.stepien@i-bs.pl

Skontaktuj się z naszym Działem Handlowym

Marcin Krzysztoń
Dyrektor Działu Sprzedaży

tel. kom. 604 223 619
e-mail: m.krzyszton@i-bs.pl

Bartłomiej Skoczylas
Specjalista ds. Klientów Kluczowych

tel. kom. 728 403 586
e-mail: b.skoczylas@i-bs.pl

Anna Gawrońska
Specjalista ds. Sprzedaży

tel. kom. 532 748 240
e-mail: a.gawronska@i-bs.pl

Joanna Stępień
Specjalista ds. Sprzedaży

tel. kom. 788 679 946
e-mail: j.stepien@i-bs.pl