I-BS.PL

Ochrona sygnalistów w Polsce. Co to oznacza dla pracodawcy?

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii nakłada na polskiego ustawodawcę obowiązek implementacji jej reguł do polskiego porządku prawnego. Termin na wdrożenie odpowiednich zmian dla podmiotów zatrudniających od 50 do 249 pracowników upływa 17 grudnia 2023 r.

Już za niecały miesiąc ochrona sygnalistów stanie się powszechnym wymogiem w całej Unii Europejskiej, zarówno w sektorze prywatnym, jak i publicznym.

22 lipca 2022 roku rząd opublikował kolejny już projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa. Ustawa ta ma n celu implementację Dyrektywy UE. Poniżej prezentujemy najistotniejsze kwestie.

Celem Dyrektywy jest ustanowienie wspólnych, minimalnych wymogów ochrony sygnalistów przed potencjalnym odwetem. Nakłada ona na podmioty prywatne i publiczne szereg obowiązków m.in. utworzenie poufnych kanałów zgłoszeniowych oraz potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia, zachowanie należytej staranności przy podejmowaniu działań następczych oraz zakaz podejmowania działań odwetowych.

Kim jest sygnalista?

Sygnalista to osoba, która zgłasza nieprawidłowość w kontekście wykonywanej pracy lub prowadzonej działalności firmy, do której doszło w ramach organizacji, przedsiębiorstwa lub instytucji. Sygnalistą może być pracownik pozostający w stosunku pracy ale także osoba, której obowiązek wykonywania pracy względem podmioty ustał bądź zostanie dopiero zawiązany.

Sygnalistą może zostać zatem:

  • pracownika,
  • pracownik tymczasowy,
  • osoba świadczącapracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej,
  • przedsiębiorca,
  • akcjonariusz lub wspólnik,
  • członek organu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
  • osoba świadcząca pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej,
  • stażysta,
  • wolontariusz,
  • praktykant.

Kogo dotyczy Dyrektywa o ochronie sygnalistów?

Dyrektywę zobowiązane będą wdrożyć wszystkie podmioty prawne zatrudniające co najmniej 50 pracowników, niezależnie od tego, czy jest to sektor publiczny czy prywatny.

Do kiedy podmioty są obowiązane dostosować się do wymogów Dyrektywy?

Podmioty w sektorze prywatnym zatrudniające od 250 pracowników oraz podmioty w sektorze publicznym zobowiązane były do wdrożenia mechanizmów raportowania najpóźniej do 17.12.2021 r. Dla podmiotów prawnych w sektorze prywatnym zatrudniających poniżej 250 pracowników termin został wydłużony do 17 grudnia 2023 r.

Jakie naruszenia prawa obejmuje ustawa o ochronie sygnalistów?

Ochrona sygnalistów jest konieczna do poprawienia egzekwowania prawa Unii w odniesieniu do:
  • zamówień publicznych;
  • usług, produktów i rynków finansowych;
  • przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
  • bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami;
  • bezpieczeństwa transportu;
  • ochrony środowiska;
  • ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego;
  • bezpieczeństwa żywności i pasz;
  • zdrowia i dobrostanu zwierząt;
  • zdrowia publicznego;
  • ochrony konsumentów;
  • ochrony prywatności i danych osobowych;
  • bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych;
  • interesów finansowych skarbu państwa Rzeczypospolitej Polskiej, jednostki samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej;
  • rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, w tym publiczno-prawnych zasad konkurencji i pomocy państwa oraz opodatkowania osób prawnych.

Jakie wymagania nakłada na podmiot Dyrektywa o ochronie sygnalistów?

Procedury obejmują następujące elementy:

  1. kanały przyjmowania zgłoszeń zaprojektowane, ustanowione i obsługiwane w bezpieczny sposób zapewniający ochronę poufności tożsamości osoby dokonującej zgłoszenia i osoby trzeciej wymienionej w zgłoszeniu oraz uniemożliwiający uzyskanie do nich dostępu nieupoważnionym członkom personelu;
  2. potwierdzenie osobie dokonującej zgłoszenia przyjęcia zgłoszenia w terminie siedmiu dni od jego otrzymania;
  3. wyznaczenie bezstronnej osoby lub bezstronnego wydziału właściwych do podejmowania działań następczych w związku ze zgłoszeniami, przy czym może to być ta sama osoba lub ten sam wydział, które przyjmują zgłoszenia, które będą komunikować się z posobą dokonującą zgłoszenia i w stosownych przypadkach zwracać się do osoby dokonującej zgłoszenia o dalsze informacje oraz przekazywać jej informacje zwrotne;
  4. podejmowanie z zachowaniem należytej staranności działań następczych przez wyznaczoną osobę lub wyznaczony wydział, o których mowa w lit. c);
  5. podejmowanie z zachowaniem należytej staranności działań następczych, jeżeli prawo krajowe przewiduje takie działania, w odniesieniu do zgłoszeń anonimowych;
  6. rozsądny termin na przekazanie informacji zwrotnych, nieprzekraczający trzech miesięcy od potwierdzenia otrzymania zgłoszenia lub, w przypadku niewysłania potwierdzenia do osoby dokonującej zgłoszenia, trzech miesięcy od upływu 7 dni od dokonania zgłoszenia;
  7. zapewnienie zrozumiałych i łatwo dostępnych informacji na temat procedur na potrzeby dokonywania zgłoszeń zewnętrznych do właściwych organów zgodnie z art. 10 oraz, w stosownych przypadkach, do instytucji, organów lub jednostek organizacyjnych Unii.

Na czym polega ochrona sygnalistów?

Każdy podmiot objęty Dyrektywą zobowiązany jest do stworzenia procedur, które zapewniają ochronę sygnalisty przed ujawnieniem jego tożsamości.Dyrektywa wprowadza również zakaz dokonywania działań odwetowych oraz chroni sygnalistę przed zwolnieniem z pracy, degradacją, karami dyscyplinarnymi czy finansowymi,Aby być chronionym, sygnalista musi mieć uzasadnione przypuszczenia, że zgłaszane informacje są prawdziwe. Sygnalistą nie jest bowiem osoba, która świadomie podaje okoliczności nie mające miejsca w rzeczywistości, czy działająca w złej wierze.

Zapraszamy do kontaktu z naszym Działem Handlowym

Marcin Krzysztoń
Dyrektor Działu Sprzedaży

tel. kom. 604 223 619
e-mail: m.krzyszton@i-bs.pl

Bartłomiej Skoczylas
Specjalista ds. Klientów Kluczowych

tel. kom. 728 403 586
e-mail: b.skoczylas@i-bs.pl

Anna Gawrońska
Specjalista ds. Sprzedaży

tel. kom. 532 748 240
e-mail: a.gawronska@i-bs.pl

Kamil Rusinek
Specjalista ds. Sprzedaży

tel. kom. 880 932 727
e-mail: k.rusinek@i-bs.pl

Joanna Stępień
Specjalista ds. Sprzedaży

tel. kom. 788 679 946
e-mail: j.stepien@i-bs.pl